ပန္းဆယ္မ်ိဳး(ျမန္မာ့ရိုးရာ)

ပန္းဆယ္မ်ိဳး(ျမန္မာ့ရိုးရာ)


ပန္း´ဟူေသာ ေ၀ါဟာရ၏ မူလဘူတ အရင္းအျမစ္မွာ `ပန္´ျဖစ္ေၾကာင္း စာေပပညာရွင္ မ်ားက ေဖၚ ထုတ္ထားၾကသည္။ `ပန္´၏ အနက္အဓိပၸါယ္သည္ ဖန္တီးသည္။ ဖန္တီးခ်က္လက္ရာ၊ ဖန္တီးသူ ဟူ၍ သိရ သည္။ အႏုပညာလက္ရာတစ္ခု ျဖစ္ေပၚလာရန္ ေတြးေတာၾကံစည္ရျခင္း က႑သည္ လုပ္ငန္းပိုင္းဆိုင္ရာ ပန္းအလုပ္ ျဖစ္သည္ ဟုဆိုပါသည္။ “ပန္း”ဟု ပညတ္ေခၚဆိုၾကသည္မွာ
မြမ္းမံျခယ္လွယ္ စီမံရေသာ သုခုမအႏုပညာ ပါေသာ လုပ္ငန္းျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ သုခုမအႏုပညာကို တင္စား ၍ ေခၚေၾကာင္း အခ်ဳိ႕ပညာရွိမ်ားက ယူဆၾကသည္။သုေတသီအခ်ိဳ႕က “ပန္” ဟု ေရွးကေခၚဆိုေသာစကားမွာ ပညာလုပ္ငန္း ဟု အဓိပၸါယ္ျဖစ္ေၾကာင္း တိဗက္ဘာသာ၊ တ႐ုတ္ဘာသာ၊ ခ်င္းဘာသာ စသည္တို႔ျဖင့္ ကိုးကားတင္ျပ ၾကသည္။ပန္းဆယ္မ်ဳိးဆိုသည္ မွာ ျမန္မာ့သုခုမ အႏုပညာရပ္မ်ားျဖစ္သည့္

(၁) ပန္းပု
(၂) ပန္းပြတ္
(၃) ပန္းတေမာ့
(၄) ပန္းတဥ္း
(၅) ပန္းယြန္း
(၆) ပန္းပဲ
(၇) ပန္းခ်ီ
(၈) ပန္းထိမ္
(၉) ပန္းေတာ့
(၁၀) ပန္းရံ

ဘုရားမတင္၊ နတ္မ၀င္၊ လူတြင္ ဆယ္ပြင့္ပန္း(သို႔)ဘုရားမတင္၊ နတ္မ၀င္၊ လူတြင္ ပန္းဆယ္မ်ဳိး  ဟုလည္း ေခၚစမွတ္ျပဳသည္။
ရာေဇာဝါဒက်မ္းတြင္ ပဲ၊ ထိမ္၊ တဥ္း၊ ေတာ့၊ ရန္၊ ပု၊ ေမာ့၊ မွတ္ေလာ့ ပြတ္ခ်ီယြန္း
ဟူ၍ ဖြဲ႔ဆိုထားသည္။
ပဲ = ပန္းပဲ (သံထည္ထုလုပ္ျခင္း အတတ္ပညာ)
ထိမ္ = ပန္းထိမ္(ေရႊေငြ စသည့္လက္ဝတ္တန္ဆာမွစ၍ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းအမ်ဳိးမ်ိးကို သြန္းထု ခတ္လုပ္သည့္ပညာ) 
တဥ္း = ပန္းတဥ္း(ေၾကးထည္ ပံုစံအမ်ဳိးမ်ဳိး သြန္းလုပ္သည့္ပညာ)
ေတာ့ = ပန္းေတာ့(အဂၤေတ၊ သရြတ္ျဖင့္ ႐ုပ္လံုး ႐ုပ္ႂကြ အမႊမ္းတင္တန္ဆာ ျပဳလုပ္ေသာပညာ)
ရန္ = ပန္းရန္(အုတ္၊ အဂၤေတတို႔ျဖင့္ အေဆာက္အဦ တည္လုပ္္သည့္ပညာ)
ပု = ပန္းပု(သစ္သား၊ ဆင္စြယ္၊ ဖေယာင္း စေသာဝတၱဳပစၥည္းမ်ားကို ႐ုပ္လံုး႐ုပ္ႂကြ ထြင္းထုသည့္ပညာ)
ေမာ့ = ပန္းတေမာ့(ေက်ာက္သားကို ထုဆစ္သည့္ပညာ)
ပြတ္ = ပန္းပြတ္(သစ္သား၊ ဆင္စြယ္ ပစၥည္းမ်ားကို လိုရာပံုစံအတိုင္း ေခ်ာမြတ္ေအာင္ ပြတ္ခံျပဳလုပ္သည့္ပညာ)
ခ်ီ = ပန္းခ်ီ(ေဆးေရး၊ ခဲေရး ႐ုပ္ပံု ေရးျခယ္သည့္ပညာ)
ယြန္း = ပန္းယြန္း(သ႐ိုးျဖင့္ ပန္းႏွင့္ ႐ုပ္ႂကြတင္၍ ျပဳလုပ္သည့္ပညာ။ ယြန္းထည္ပညာ၊ ပန္းထိုးယြန္း ဟုလည္းေခၚသည္။)
ပန္းဆယ္မ်ဳိးသည္ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈအႏုပညာတြင္ အဓိကအက်ဳံး၀င္ေသာ ပညာရပ္မ်ားျဖစ္သည္။ ပန္းဆယ္မ်ဳိးမွာ အႏုပညာ၏ ေလးနက္သိမ္ေမြ႕ၿပီး ခက္ခဲနက္နဲေသာ သေဘာကို ေဆာင္သည္။
ေပၚေပါက္လာျခင္း
ပန္းဆယ္မ်ဳိး ေပၚေပါက္လာခဲ့ေသာ အခ်ိန္ကာလကို အခ်ဳိ႕ပညာရွိမ်ား ခန္႔မွန္းခဲ့ၾကသည္မွာ ပုဂံျပည္ က်န္စစ္မင္းႀကီး လက္ထက္တြင္ ျဖစ္မည္ဟု ဆိုပါသည္။ ျမန္မာရာဇ၀င္ႏွင့္ ေက်ာက္စာေဟာင္းမ်ားအရ ဆိုပါမူ အေနာ္ရထာမင္းေစာသာလွ်င္ ျမန္မာရာဇ၀င္တြင္ ဘုန္းအႀကီးဆံုးဘုရင္ျဖစ္၍ အေနာ္ရထာ မင္း လက္ထက္ကပင္ ပညာသည္မ်ား စံုလင္စြာ ရွိခဲ့သည္ဟုဆိုပါသည္။
တနည္းအားျဖင့္ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ၾကည့္လွ်င္ အေနာ္ရထာမင္းလက္ထက္တြင္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ သက္ ဆိုင္ေသာ ေစတီပုထိုးမ်ားကိုသာ အမ်ားအျပားတည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ က်န္စစ္သားလက္ ထက္ ေရာက္လာေသာအခါ၌လည္း ဂူ၊ ေက်ာင္း၊ တန္ေဆာင္း၊ ျပာသာဒ္ အေဆာက္အဦမ်ားကို ဆက္လက္ေဆာက္လုပ္၍ အႏုပညာလုပ္ငန္းမ်ားကို အားေပးခ်ီးေျမႇာက္လာခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ သထံုျပည္မွ မႏူဟာမင္းႏွင့္ အတူပါခဲ့ေသာ မြန္အႏုပညာသည္မ်ား၊ အိႏိၵယမွ လာေသာအႏုပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ေရွးေဟာင္း ပ်ဴအဆက္အႏြယ္ အႏုပညာရွင္တို႔ စံုစံုလင္လင္ ထပ္ဆင့္ စုေပါင္း တီထြင္ခဲ့ၾကရာ ပန္းဆယ္မ်ဳိးဟု ေခၚေသာ အႏုပညာလုပ္ငန္းမ်ားသည္ ထိုေခတ္ထိုအခ်ိိန္တြင္ အၿပိဳင္အဆိုင္ တိုးတက္ေပါက္ပြားလာခဲ့သည္ဟု ယူဆရပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာ့သုခုမ အႏုပညာလုပ္ငန္းရပ္မ်ားသည္ ပုဂံေခတ္မွ စတင္တိုးတက္လာသည္ဟု အၾကမ္းအားျဖင့္ မွန္းဆသင့္ပါေသာ္လည္း ျမန္မာလူမ်ဳိးဟု ထင္ထင္ရွားရွားေပၚေပါက္မလာမီ ပ်ဴေခတ္ကပင္ ပိသုကာ အတတ္၊ ပန္းပု၊ ပန္းပဲ၊ ပန္းေတာ့၊ ပန္းတေမာ့ စေသာ အတတ္ပညာမ်ား ထြန္းကားခဲ့ေၾကာင္းကို သေရေခတၱရာၿမိဳ႕ေဟာင္းမွ တူးေဖၚရရွိခဲ့ေသာ ပ်ဴအ႐ိုးအိုးမ်ား၊ ေက်ာက္ခ်ပ္႐ုပ္ပြားေတာ္ႀကီးမ်ား၊ ေက်ာက္အုတ္တို႔ျဖင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ေဘာေဘာႀကီးဘုရား၊ ေလးမ်က္ႏွာဘုရား၊ ဘုရားမာ စေသာ ပုထိုးႀကီးမ်ားႏွင့္ ေရႊေငြတို႔ျဖင့္ ထုလုပ္ခဲ့ေသာ ႐ုပ္ထု႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ား စသည့္ အႏုပညာရပ္မ်ားကို ေတြ႔ရွိရျခင္းျဖင့္ ပ်ဴေခတ္ကာလ အခ်ိန္ကပင္ ထိုအႏုပညာရပ္မ်ားရွိၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္းသိရသည္။ သို႔ေသာ္ ပုဂံေခတ္သို႔ ေရာက္ခ်ိန္တြင္ ပိုမိုတိုးတက္ ႀကီးပြားလာသည္ဟု ယူဆသင့္ပါသည္။
ပုဂံေခတ္တြင္ မြန္လူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ အိႏိၵယတိုင္းသားမ်ား ပူးေပါင္းမိၾကေသာေၾကာင့္ မြန္ႏွင့္ အိႏိၵယယဥ္ေက်းမႈမ်ား ေရာျပြမ္း စံုလင္လာသည္ဟု မွတ္ဖြယ္ရွိပါသည္။ အင္းဝေခတ္တြင္ အထူးတိုးတက္ခဲ့ေၾကာင္း လက္ဝဲသုႏၵရ ဦးျမတ္စံ၏ “သာဓိနပ်ဳိ႕”တြင္ ေတြ႕ရွိရပါသည္။

ပန္းပု



 
ပန္းပု ဆိုသည္မွာ ေရႊေငြ၊ ေၾကးသတၱဳ၊ သံ ေလာဟာ ေက်ာက္၊ ဆင္စြယ္၊ ေက်ာက္စိမ္း၊ သစ္သား စသည္တို႔ကို မိမိတို႔လိုရာ ပံုသဏၭာန္ ထုလုပ္ေသာ ပညာရပ္ျဖစ္သည္။ ပန္းပုပညာသည္ ျမန္မာ့သုခုမ အႏုပညာဆယ္ရပ္ျဖစ္ေသာ ပန္းဆယ္မ်ဳိး တြင္ တစ္မ်ဳိးပါဝင္ပါသည္။
ပန္းပုလုပ္ငန္းတြင္
   ႐ုပ္လံုး
    ႐ုပ္ခုံး
    ႐ုပ္ႂကြဟူ၍ သဏၭာန္အားျဖင့္ ထုလုပ္ၾကပါသည္။

ပန္းပုပညာရပ္တြင္ ၀ါသနာ၊ ဗီဇ၊ ေလ့လာေလ့က်င့္မႈ ႏွင့္ ကၽြမ္းက်င္မႈ စေသာအဂၤါသံုးရပ္ ေပါင္းစပ္ထားသည္။
ျမန္မာ့ပန္းပုသမိုင္း
ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ပန္းပုပညာရပ္သည္ ေအဒီတစ္ရာစု (သေရေခတၱရာ) ပ်ဴေခတ္မွာ ကတည္းက ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။
  
ပန္းတိမ္



ပန္းတိမ္သည္ အဖိုးတန္ေသာ ေရႊ၊ ေငြႏွင္႕ သတၱဳစသည္တို႕ျဖင္႕ လူတို႕၏ လက္၀တ္ရတနာ၊ အသံုးအေဆာင္ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႕ကို သီးသန္႕ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ေက်ာက္မ်က္မ်ိဳးစံု တို႕ျဖင္႕ တြဲဖက္၍ ျပဳလုပ္ေသာ အတတ္ပညာျဖစ္သည္။


ပန္းပြတ္


 
ယြန္းသစ္သားျဖင့္ အသုံးအေဆာင္မ်ား၊ အလွအပမ်ားကုိ ျပဳလုပ္သည့္ ပညာျဖစ္သည္။ ပန္းပြတ္ပညာကုိ ကလပ္အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ လက္ဖက္အစ္၊ ဆြမ္းအုပ္၊ ႏြားလွည္းဘီးမ်ားမွ သစ္သားပြတ္လုံးမ်ား၊ ထီးျဖဴ၊ ေရႊထီး လက္ရုိးလက္ကုိင္မ်ားတြင္ ေတြ႕ ရွိႏုိင္သည္။ ထုိ႔အျပင္ ပန္းပု ပညာျဖင့္ ရုပ္လုံးေဖာ္ထားေသာ အၾကမ္းထည္မ်ားကုိ ေခ်ာေမြ႔ ေတာက္ေျပာင္ေစရန္ ပန္းပြတ္ပညာျဖင့္ ျပဳလုပ္ရသည္။
 
ပန္းတေမာ့




ေက်ာက္မ်ား၊ သဲေက်ာက္မ်ား၊ စက်င္ေက်ာက္မ်ားကုိ အရုပ္သ႑န္ေပၚေအာင္ ထုလုပ္သည့္ ပညာရပ္ျဖစ္သည္။ ေအဒီ ၂ ရာစုေလာက္မွစ၍ ယေန႔တုိင္ ေခတ္အဆက္ဆက္မွ လက္ရာအမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ ေလ့လာေတြ ႔ႏုိင္ပါသည္။ အထင္ရွားဆုံး ပန္းတေမာ့ လက္ရာမွာ မင္းတုန္းမင္းၾကီးလက္ထက္ ကုသုိလ္ေတာ္ ဘုရားမွ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ ေနာင္လား ေနာင္သားမ်ား ေလ့လာႏုိင္ရန္ စက်င္ေက်ာက္ျပား ၇၂၉ ခ်ပ္ေပၚတြင္ ပါဠိဘာသာျဖင့္ ထြင္းထု အကၡရာ တင္ထားခဲ့သည္။ ပုံသည္ ကုသုိလ္ေတာ္ဘုရား၀င္းအတြင္းရွိ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားထားရာ ပိဋကတ္တုိက္ပုံ ျဖစ္သည္။ 

ပန္းတဥ္း

 
ပန္းတဥ္းဟူသည္ ေၾကးထည္ ပံုစံအမ်ဳိးမ်ဳိး သြန္းလုပ္သည့္ပညာျဖစ္သည္။ ဗဒင္းဟု ဆိုၾကေသာ္လည္း ေရးရာတြင္ ပန္းတဥ္းဟူ၍ ပန္းထည္႔ျပီး တေလးတစား ေခၚေ၀ၚသံုးစြဲၾကေသာ ေရွးျမန္မာ လက္မႈပညာတစ္ရပ္ျဖစ္ပါသည္။ လူတို႔သည္ အစဦးတြင္ ေက်ာက္လက္နက္ကိရိယာမ်ားကို ကိုယ္တိုင္ျပဳလုပ္ခဲ႔ၾကဟန္ရွိပါသည္။ ထိုေခတ္ကို ေက်ာက္ေခတ္ဟု သတ္မွတ္ၾကသည္။ ေၾကးေခတ္၊ သံေခတ္ေရာက္မွ ပန္းတဥ္းႏွင္႔ ပန္းပဲပညာရွင္ လူတန္းစားတစ္ရပ္ ေပၚခဲ႔မည္ဟု ယူဆရပါသည္။
အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ေၾကးသံ စေသာ သတၱဳပစၥည္းမ်ား ကို တိုက္စစ္၊ ခံစစ္သံုး လက္နက္မ်ားအျဖစ္ ထုတ္လုပ္ခဲ႔ၾကေသာ္လည္း ျမန္မာအပါအ၀င္ အေရွ ႔တိုင္းႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ဘာသာေရးနွင္႔ သာသနိက ပစၥည္းမ်ားကို ပိုမုိထုတ္လုပ္ခဲ႔ၾကဟန္ရွိသည္ သုေတသီတို႔က ဆိုၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေၾကးသြန္းလုပ္ငန္းကို ပန္းတဥ္း(ဗဒင္း) ဟုေရွ ႔မွ ပန္း တပ္၍ တေလးတစားေခၚေ၀ၚၾကပါသည္။
ေရွးေဟာင္း သုေတသနဌာနမွ တူးေဖာ္ရရွိေသာ ပစၥည္းမ်ားမွာ လက္၀တ္ရတနာ၊ ဘာသာ သာသနာႏွင္႔ ဆိုင္ေသာ ပစၥည္း၊ အိုးခြက္၊ ေငြေၾကး၊ ေခါင္းေလာင္း၊ ဆည္းလည္း (ဆြဲလဲ)၊ နတ္ရုပ္စသည္တို႔ သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ ပုဂံေခတ္အထိ ေတြ႔ရသည္ဟုဆိုပါသည္။ ျပည္႔ရွင္မင္းတို႔က ပန္းတဥ္းပညာရွင္တို႔ကို သူေကာင္းျပဳသည္႔ အေထာက္အထားမ်ား ပုဂံေက်ာက္စာမ်ားတြင္ ေတြ႔ရပါသည္။
ျမန္မာတို႔သည္ ကမ ၻာေပၚတြင္ မည္ေအာင္တီးႏိုင္သည္႔ အၾကီးဆံုးေခါင္းေလာင္းၾကီးကို သြန္းလုပ္ႏိုင္ခဲ႔ၾကပါသည္။ အဂၤလိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအရာရွိတို႔၏အဆိုအရ မင္းကြန္းေခါင္းေလာင္းၾကီးသည္ ၈၇ တန္ေလး၍ ေခါင္းေလာင္းနားအခ်င္းမွာ ၁၆ေပ ၃ လက္မရွိျပီး အျမင္႔မွာ ၁၂ေပ ၆ လက္မရွိသည္။ ၁၈၃၉ ခုႏွစ္ ငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင္႔ ေအာက္သုိ႔ျပဳတ္က်ခဲ႔ရာ ၁၈၉၆ ခုႏွစ္တြင္ သံတိုင္သံေပါင္မ်ားျဖင္႔ ျပန္တင္ခဲ႔ရေၾကာင္း သိရပါသည္။ မင္းကြန္းေခါင္းေလာင္းထက္ၾကီးေသာ ေခါင္းေလာင္းရွိေသာ္လည္း အုတ္ခံုေပၚတြင္ တည္ထားသည္ျဖစ္ျပီး အသံမည္ေအာင္တီးခတ္၍ မရေပ။

ျမန္မာတို႔အတြက္ ေခါင္းေလာင္းၾကီးငယ္ ေၾကးစည္သံတို႔မွာ ၾကည္ႏူးစရာျဖစ္ပါသည္။ ေက်းရြာမ်ားတြင္ နံနက္ခင္းေၾကးစည္သံၾကားလွ်င္ ရြာဦးေက်ာင္းမွ ကိုရင္မ်ားႏွင္႔ ေက်ာင္းသားမ်ားဆြမ္းခံထြက္လာၾကျပီကိုသိ၍ အိမ္ရွင္မတို႔ ၾကည္ႏူး၀မ္းေျမာက္ျခင္းျဖစ္ရသည္။ မြန္းတည္႔ေခါင္းေလာင္းသံၾကားရေသာအခါ မိမိတုိ႔လႈလိုက္ေသာခဲဖြယ္ေဘာဇဥ္တို႔ကို ရဟန္းျမတ္တို႔ ဘုန္းေပးျပီးေၾကာင္းသိရျပီး ၀မ္းသာပီတိျဖစ္ၾကရပါသည္။ ညည္႔ဦးယံ ေၾကးစည္သံၾကားရသူတုိင္း ဘုရား၀တ္ျပဳျပီးေၾကာင္းသိၾကျပီး သာဓုသံုးၾကိမ္ ေခၚျပီး အမွ်ေ၀ၾကသည္။
ေလေျပေလညွင္းကေလးတုိက္ခတ္၍ ရြာဦးေစတီေတာ္မွ ဆည္းလည္းမ်ား တခၽြင္ခၽြင္မည္သံကို ၾကားလုိက္ရသူတိုင္း မိမိမ်က္ေမွာက္ဘ၀မွာ မည္မွ်ပင္ ရႈပ္ေထြးေပြလီ ျဖစ္ေနေစကာမူ ဘုရားသို႔ အာရံုေရာက္ျပီး တခဏတာမွ် ျငိမ္းခ်မ္းသြားၾကသည္သာျဖစ္ပါသည္။ ေၾကးစည္၊ ေခါင္းေလာင္း၊ ဆည္းလည္းသံတို႔သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔အတြက္ အလြန္မွသာယာလွပါသည္။ သို႔ျဖစ္ေသာေၾကာင္႔ ပန္းတဥ္းပညာရွင္မ်ားကို ပန္းႏွင္႔ တင္စားျခင္းမွာ အံ့ၾသဖြယ္ရာမဟုတ္ေတာ႔ပါ။
ပန္းတဥ္းလုပ္ငန္းမွာ ၂ ပိုင္းရွိပါသည္။ ပထမတစ္မ်ိဳးမွာ ေၾကးသြန္းလုပ္ငန္းျဖစ္သည္။ ေၾကးနီ၊ သံစေသာ သတၱဳမ်ားႏွင္႔ ေရာၾကိဳျပီး ပံုသြန္းျခင္းျဖင္႔ ေခါင္းေလာင္း၊ ဘုရားရွင္ ရုပ္ထုစသည္တို႔ကို သြန္းလုပ္ၾကရသည္။ ထိုသို႔ သြန္းလုပ္ရာမွ ရလာေသာ အၾကမ္းထည္ကို အေခ်ာသတ္လုပ္ကိုင္ၾကရသည္။ ဒုတိယတစ္မ်ိဳးမွာ ေၾကးခတ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဤနည္းတြင္ ေၾကးနီကို အခတ္ခံႏိုင္ေသာ အဆင္႔ေရာက္ေအာင္ သံ၊ သံျဖဴစေသာ အျခားသတၱဳတို႔ႏွင္႔ ေရာစပ္ရသည္။ ထိုသို႔ ေရာစပ္ရရွိေသာ ေၾကးကို အပူေပး၍ လိုသလို ပံုစံရေအာင္ အၾကိမ္ၾကိမ္ ထုၾကရသည္။ ထိုသို႔ထုသည္ကို ခတ္သည္ဟု ေခၚသည္။ ေၾကးစည္၊ ဇြန္း၊ ေမာင္း၊ လင္းကြင္း၊ အုိး၊ ခြက္ စသည္တို႔ကို ခတ္ယူမွသာ ရပါသည္။ ျမန္မာတီး၀ိုင္းမွ ေၾကး၀ိုင္းရွိ ေၾကးေနာင္မ်ား၊ ေမာင္းဆိုင္းမွ ေမာင္းမ်ားကို ဤ နည္းျဖင္႔ ခတ္ရင္း ခတ္ရင္းျဖင္႔ အသံညွိယူရပါသည္။ 

ပန္းယြန္း


 
ဘီစီ ၁၅၇၀ မွ ဘီစီ ၁၀၄၅ အထိ တရုတ္ျပည္ ျမစ္ဝါျမစ္ဝွမ္းတြင္ ဘုရင္ႏိုင္ငံတစ္ခု တည္ထားစိုးစံခဲ့ေသာ ရွမ္းမင္းဆက္တစ္ခုထိေအာင္ ယြန္းထည္သမိုင္းကို ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ ေျခရာခံႏိုင္ပါသည္။ တရုတ္ျပည္ကို သူတို႔ အုပ္စိုးစဥ္ကစ၍ ေရွးေဟာင္းပစၥည္း ရုပ္ၾကြင္းအစအနတုိ႔အျဖစ္ အေစာဆံုး နမူနာတုိ႔မွာ သူတုိ႔ ပထမ စတင္လုပ္ခဲ့သည့္ ယြန္းထည္မ်ားမွပင္ ျဖစ္ၾကသည္။
ယြန္းထည္ႏွင့္ ယြန္းလုပ္နည္းသည္ အလွအပဆင္သဖို႔ေရာ ၾကာၾကာထားႏိုင္၊ခံံႏိုင္ရည္ရွိဖို႔ ပစၥည္းတခုခု၏ မ်က္ႏွာျပင္ကို သုတ္ေဆးတခုခုတင္သျခင္း (ဝါ) တင္သထားသည့္ ပစၥည္းျဖစ္ပါသည္။ ယြန္းဆုိသည္မွာ သဘာဝအတိုင္းေရာ ျပင္ဆင္ေရာစပ္၍ေရာ ျဖစ္ေပၚလာသည့္အေစးတမ်ဳိးျဖစ္၍ ဗူေဗာင္းသဖြယ္ အေခါင္ပါ ေကာ္တစ္မ်ဳိးမွ သက္ဆင္းလာသည့္ ပစၥည္းႏွင့္ အျခားကစၥည္းတို႔ ေပါင္းစပ္ထားသည့္ အရာတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ မာေၾကာၿပီး အလွဆင္ခ်ယ္သၿပီး တခ်ိန္တည္းတြင္ အစြန္းအျခစ္တို႔မွလည္း အကာအကြယ္ ျပဳႏိုင္ေသာ မ်က္ႏွာျပင္တစ္ခုခုအေပၚ လိမ္းသုတ္ရသည့္ အျမန္လည္း ေသြ႕ေျခာက္လြယ္သည့္ ယြန္းေဆးကို ျပင္ညီတစ္ခုခုေပၚ လိမ္းသုတ္ရသည့္ အျမန္လည္း ေသြ႕ေျခာက္လြယ္သည့္ ယြန္းေဆးကိုျပင္ညီတစ္ခုခုေပၚ သုတ္လိမ္းၿပီးသည္ႏွင့္ ယင္းပ်စ္ပ်စ္အရည္မွာ အေငြ႕ပ်ံခါ ဗူေကာင္းအစမ်ားပါ ေကာ္ရည္ဆန္ဆန္အရည္မွာ ေျခာက္ေသြ႕သြားကာ ဓါတုတုန္႔ျပန္ခ်က္မ်ားျဖင့္ ယင္းျပင္ညီကို မာေက်ာ ေျပာင္ေခ်ာသည့္အျဖစ္ႏွင့္ က်န္ခဲ့ေစပါေတာ့သည္။ ယြန္း၏ ႏွစ္ခုေသာ ထူးျခားခ်က္မွာ ယင္းသုတ္လိမ္းထားေသာ ပစၥည္းတစ္ခုခုသည္ အပူရွိ္န္ တရွိန္ထိုးေဖာက္၍ မဝင္ႏိုင္ျခင္းႏွင့္ အလားတူ အရည္ႏွင့္ အစိုသိပ္သည္းမႈ တစ္ခုခုလည္း မစိမ့္ဝင္ႏိုင္ေတာ့ျခင္းျဖစ္ရာ ယင္းသည္ အလြယ္တကူပင္ ဆိုးေဆးတစ္ခုခုႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း အျခား ယင္းေဆး၏ ရွိရင္းသတၱိတုိ႔ကို ပိုမိုအစြမ္းျပလာေစႏိုင္သည့္ အျခင္းအရာတစ္ခုရွိျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။
ယေန႔အေခၚ ယူနမ္ တခ်ိန္က နန္ေခ်ာင္းအင္ပါယာကိုျဖတ္၍ ေအဒီပထမရာစုႏွစ္တြင္ တခ်ိန္က(ယေန႔ျမန္မာေခၚသည့္)ဗမာႏုိင္ငံကို ယင္းယြန္းေရာက္လာခဲ့ကတည္းက ယြန္းမွာ ပိုမိုသိမ္ေမြ႕သည့္ အရည္အေသြး အႏုပစၥည္းတခုအျဖစ္ တိုးတက္ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည့္တၿပိဳင္တည္းပင္ ျမန္မာ့ေရွးရိုးစဥ္လာ အႏုအလွ ပစၥည္းပစၥယတို႔၏ဟန္ပန္လက္ရာတမ်ဳိး အျဖစ္ ျမန္မာပိုင္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ျမန္မာ့အေခၚ ယြန္းထည္ဆိုသည္က ယူနန္လူမ်ိဳးတို႔ ဝတ္ဆင္သံုးေဆာင္ရာဟူလို။(၁၀၄၄ မွ ၁၀၇၇ထိ) ဘုရင္အေနာ္ရထာ စိုးစံကာလအတြင္း ထုတ္ေဖာ္လုပ္ေဆာင္လာသည္ဟု ယံုၾကည္ၾကေသာ ယြန္းထည္လုပ္ငန္း အတတ္ပညာမွာ သထံုကို စီးနင္းေအာင္ျမင္ခဲ့ေသာ ၁၀၅၇ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ေပါကၠာရာမေခၚ ပုဂံျပည္ႏွင့္ ျပည္ၿမိဳ႕ကား ယေန႔ဆုိလွ်င္ ယြန္းထည္ထုတ္လုပ္ျဖစ္ေျမာက္ရာ ဗဟိုခ်က္ေဒသတို႔ ျဖစ္ၾကပါသည္။ သို႔ကလို ယြန္းထည္အစဥ္အလာ အခိုင္အမာရွိလာၾကသည့္ ေနာက္ၿမိဳ႕ေတာ္တို႔ကား မႏၱေလး ေက်ာကၠာႏွင့္ က်ဳိင္းတံု တို႔ျဖစ္ၾကပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ယြန္းထည္အမ်ဳိးမ်ဳိးမွာ

    ေက်ာကၠာထည္(ရိုးရိုးစင္းစင္းေျပာင္ေခ်ာယြန္းထည္မ်ား)
    ယြန္းထည္ရိုးရိုး(ေဆးသြင္းယြန္းထည္)
    ေရႊဇဝါးထည္(ေရႊသြင္းယြန္းထည္)
    သရိုး(ရုပ္ႂကြပံုသြင္းယြန္းထည္)
    မွန္စီေရႊခ်ယြန္းထည္(သလင္းမွန္ေရာင္စံုႏွင့္ေရႊခ်ယြန္းထည္)
    မွန္ဖရာ႔ သို႔မဟုတ္ ႏွီးဖရာ႔ (ယြန္းေခ်ာက္ထည္)

အတိတ္က ထုပ္လုပ္ခဲ့သည့္ ယြန္းထည္တို႔မွာ သာမန္ထက္ထူးကဲေသာ ႏုနယ္ႏူးညံ့လွသည့္ အရည္အေသြးမ်ားရွိ၍ နည္းပညာတစ္ခုကသာလွ်င္ ယြန္းေခ်ာက္ထည္နည္းကို သံုးထားပါသည္။ ဥပမာဆိုရေသာ္ ယြန္းထည္အိုးခြက္တို႔မွာ ဝါးႏွင့္ ျမင္းေမႊးတို႔ ပါဝင္ရာ မၾကာခဏ ျမင္းဆံဖုတ္ေမႊးကိုပင္ သံုးၾကေသးဟု ဆိုၾကသည္။ ထြက္လာသည့္ အာနိသင္မွာ ယင္းယြန္းထည္သည္ ဖိလွ်င္မပိ၊ ခ်ဳိးလွ်င္မက်ိဳး၊ သြင္းထားသည့္ ယြန္းသားလည္း ေက်ပ်က္မထြက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ယေန႔ဆိုလွ်င္ အျခားယြန္းထည္ေခြနည္းႏွစ္နည္းလည္းရွိျပန္ေသးရာ အထင္အရွားပင္ ေက်ာ္ၾကားလွ်က္ ျဖစ္ပါသည္။ အညံ့စား ယြန္းထည္တို႔ကား အတြင္းအမာခံသစ္ထည့္ထား၍ အေကာင္းစားယြန္းထည္တို႔ကမႈ ဝါးအတြင္းသား နန္းဆြဲႀကိဳးလိန္တို႔သက္သက္ျဖင့္ ပို၍လည္း အၾကမ္းခံသည့္အျပင္ သြယ္ေနာင္းေပ်ာ့ေပ်ာင္းမႈလည္း ရွိၾကပါသည္။


(က)ေက်ာကၠာထည္
ေက်ာကၠာထည္ယြန္းပစၥည္းဆိုသည္တုိ႔က ပဓါနအားျဖင့္ အိမ္တြင္းသံုး အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ား ပါဝင္၍ ဥပမာ လင္ပန္း ခြက္ ပန္းခ်င္း ပန္းခံ ေရခြက္ႏွင့္ ကြမ္းအစ္မ်ား ျဖစ္ၾက၏။ ဤရိုးရိုးယြန္းထည္မ်ဳိးကား အဝတြင္ အနက္အေမွာင္ေရာင္ႏွင့္ အတြင္းသားကအနီသားျဖစ္ပါသည္။ မည္သည့္တန္ဘိုးရွိသည့္ အႏုပညာလက္ရာမွ ထည့္သြင္းအသံုးခ်ထားျခင္းမရွိ။ ေက်ာကၠာဆိုသည့္ အမည္ကိုယ္၌က ယင္းစခဲ့သည့္ ဇာတိရပ္ေျမ ေက်ာကၠာရြာေျမကို အေၾကာင္းျပဳထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ယင္းရြာသည္ ခ်င္းတြင္းျမစ္ေဘး မံုေရြးမံုရြာ သလႅာဝတီနံေဘး မေဝးလွသည့္အရပ္တြင္ ရွိ၏။ ေက်ာကၠာထည္တို႔ကို သိပ္မမ်ားလွသည့္ ေစ်းႏႈန္းႏွင့္ ရႏိုင္ပါသည္။


(ခ)ယြန္းထည္
ယြန္းထည္တို႔ကို တန္ဆာဆင္ေရးႏွင့္ အေဆာင္ေယာင္တို႔အျဖစ္ ပဓါနထုတ္လုပ္ၾကသည္။ ဥပမာ ပရိေဘာဂမ်ားျဖစ္၍ စားပြဲ စင္ ထိုင္ခံုမွာ နမူနာပါ အိုးခြက္ ပန္းခ်င္း ပန္းတင္ဘန္း နံရံအလွဆင္ ရတနာၾကဳတ္ သို႔မဟုတ္ ဘူး ေရွးေစာင္းပစၥည္း ေသတၱာ လက္သုတ္ပုဝါစည္း အဆင့္ျမင့္ထမင္းဘူး ဝါးတူႏွင့္ လက္ေကာက္တို႔လည္း ပါပါသည္။ ယြန္းထည္တို႔မွာ အႀကီးအက်ယ္ အဆင္အျပင္တို႔ ျဖစ္ၾကလ်က္ ေဆးသြင္းျခယ္သမႈ႕တို႔ကို မ်က္ႏွာျပင္အမဲအေမွာင္ေပၚတြင္ သိမ္ေမြ႕လွေသာ အေရးအေၾကာင္းပံုသ႑န္ကို ကႏုတ္ပန္းႏွင့္ အထူးအဆန္း တိရစာၦန္ႏွင့္ လူသားပံုတို႔ျဖင့္ ျဖည့္ဆည္းရာ၌အနီ အဝါ လိေမၼာ္ အျပာ အစိမ္း ႏွင့္ အျဖဴေရာင္တို႔ ခ်ယ္မႈန္းၾကပါသည္။

ေရႊဇဝါထည္
(ဂ)ေရႊဇဝါထည္မ်ား
အထူးတလည္တင့္တယ္ခန္းနားဖို႔တြက္ အေျခခံအားျဖင့္ မည္သည့္အရာဝတၳဳမဆိုျဖစ္ႏိုင္ေသာ ေရႊဇဝါယြန္းေခၚ ေရႊေရးယြန္းထည္တုိ႔မွာ ျမင္ရသမွ်တို႔တြင္ အတူမရွိသေလာက္ ျဖစ္ပါသည္။ သက္ဆိုင္ရာအသီးသီးေသာအရာဝတၳဳတုိ႔၏ ဟန္က်ပန္က်သားသားနားနား ေရးသြင္းထားေသာ အရာအားလံုး ေရႊေရးယြန္းထည္တုိ႔တြင္ အပါအဝင္ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းတို႔မွာ ေရႊျပားခပ္သြင္းထားသလို စစ္ေစးသုတ္ပစၥည္းအေပၚတြင္ အထင္းသားလွပတင့္တယ္ ရႈစဖြယ္ျဖစ္ၾကပါသည္။ (စကၠဴမကပါးလွေအာင္ခသပ္ထားသည့္ေရႊျပား) အသံုးျပဳထား၍ ေျပာင္ေျမာက္လွသည့္အႏုပညာလက္ရာတို႔ အသံုးျပဳထားျခင္းေၾကာင့္ေရႊဇဝါယြန္းထည္တို႔မွာ အျခားႏွင့္ယွဥ္လွ်င္ အလြန္ေစ်းႀကီးတတ္ပါသည္။
(ဃ) သယိုးယြန္းထည္မ်ား
သယိုး ဆိုသည္က ပံုသြင္းယြန္းပံုႏွင့္ အထည္သတၳဳတို႔ ျဖစ္၍ မည္သည့္အရာကိုမဆို သယိုးကိုင္ႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယြန္း ဘူးအစ္ငယ္ေလး တို႔မွ အစ ေသတၱာ ႏွင့္ ပရိေဘာက မ်ားအျဖစ္ထိ ယင္း သယိုယြန္းထည္ျပဳလုပ္၍ရပါသည္။ အမည္ကဆိုသည့္ အတုိင္း သတၱ၀ါတို႔၏ ျပာခ် အရုိးကို သယိုးဟုေခၚ၍ ယင္းကို စပါးခြံႏွင့္ ေရာျပီး လႊစာမႈန္႔လည္းထည့္ တခါတရံ ႏြားေခ်းေတာင္ပါ လုိက္ေသးသည့္အျပင္ စစ္စည္းႏွင့္ သမလိုက္သည့္အခါ ေခ်ာေမြ႕ျပီး လိုရာပံုသြင္း သည့္ ပလာစတာေခၚ ေပ်ာ့ေျပာင္းပံုလုပ္ကိုင္ ႏိုင္သည့္ အေပ်ာ့ထည္ရလာသည္ႏွင့္ လိုအပ္ေသာ သက္ဆိုင္သည့္ ပစၥည္း၏ စစ္ေဆးသုတ္ထားမ်က္ႏွာ ျပင္အႏွံ႕ ဖံုးအုပ္ဖိသြင္းလိုက္ သည္ႏွင့္ ယင္းဆင္ယင္ျခယ္သမည့္ ပစၥည္း တို႕ကလည္း ေရြးျခယ္ထားသည့္ ပံုအတိုင္းျဖစ္ေပၚလာသည္။ သြပ္သြင္းလုိက္သည့္ ေဖၚျပပါ ပလာစတာ ကို ယြင္းသရိုးကိုၾကိဳက္သေလာက္ အထုအလံုးစသျဖင့္ ရေအာင္ၾကိဳးသဖြယ္ျဖစ္ေရး တတ္ႏိုင္သေလာက္ တျငိမ့္ျငိမ့္ လွိမ့္ေပးရသည္။ သို႔ကလုိ ယိုးသြင္းျပီးသည္ႏွင့္ ၀တၱဳမ်က္ႏွာျပင္ေပၚ ၀ယ္အခုိင္အမာစဲြေနျပီး ျဖစ္သည့္ လိုရာပံုကို အေျခာက္ခံ၍ စစ္စည္းလည္း အထပ္ထပ္သုတ္ရသည္။ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ တြင္ သြင္းထားသည့္ ပံုတို႕ကို ေရႊ႕ခ်သင့္ရာခ် အျခားအေရာင္ သြင္းသင့္ရာသြင္းျပီး လုိရာပံုရုပ္သြင္းထားသည့္အတိုင္း ထြင္းထားသည့္ ႏွယ့္ ပံုပန္းအရုပ္၀တၱဳပစၥည္းမ်ားျဖစ္လာပါေတာ့သည္။
(င) မွန္စီေရႊခ်ယြန္းထည္
မွန္စီေရႊခ် ယြန္းထည္ကား စင္စစ္ ေရႊဇ၀ါး ႏွင့္ သရိုးယြန္းထည္ပစၥည္းျဖစ္၍ ဖါလ္မွန္စေက်ာက္သလင္း ႏွင့္ ခရုသင္း ပုလဲ ေဘာ္ၾကယ္သြင္း ပစၥည္းမ်ားပင္ျဖစ္ပါသည္။ ယင္း၀တၱဳပစၥည္းတို႔ကို အထင္အရွား အေက်ာ္ ေဒးယ် ၀တၱဳမ်ား အျဖစ္ အေဆာင္ အေယာင္အျခယ္အသ တန္ဆာပလာ အသံုးခံစရာ သာမက ပရိေဘာဂ ဘမ္းတင္ဖို႔လည္းအသံုးျပဳၾကသည္။တဖက္၌မူ ယင္း ပစၥည္း တို႔မွာ လူ႔အသံုးအေဆာင္ပံုသြင္း ပစၥည္းအျဖစ္ေတာ့ သံုး၍မသင့္လွ တန္ဖိုးၾကီးရွားပါးလင့္ ကစား အျခားတဖက္တြင္မူ လက္ေတြ႔တခု ခုအသံုးခ်ဖို႔အတြက္လည္း အတိုင္းအတာအကန္႔အသတ္လည္း ရွိပါသည္။ ယင္း ယြန္းသရုိးႏွင့္ မွန္စီေရႊခ်ထားသည့္ အထည္တစံု တခုမွာ မလဲြမေရွာင္သာဘဲ အရြယ္အေရာင္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ႏွင့္ဖာလ္စမွန္စသတင္း ေဘာ္ၾကယ္ခရုယင္း ပုလဲ အစအနတို႔မႈပ္သြင္းထားျခင္းေၾကာင့္ သို႔ အႏုစိပ္လုပ္ဖို႔မွ ညလည္းအထူးေစးကပ္လွသည့္ စစ္ေစးတို႔ကို ပင္ သံုးထားရေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ေနာက္အဆင့္တြင္ မူ ေရႊျပားခပ္ အခ်ပ္တို႔ကို ဖယ္လိုက္သည့္အခါ ေရႊသားေရႊထည္ပကတိလုိ ျဖစ္ရွိလားျခင္းျဖစ္သည္။ ဖယ္ရွားပံုလည္း ယင္းအေပၚ ေရႏွင့္ ေဆးခ်လိုက္ရုံသာျဖစ္ပါသည္။ စစ္စည္းထိေရာက္ထားရာေနရာတိုင္းမွ ထိဖိထားသည့္ ေရႊစတို႔ မွာမယိုယြင္းအျမဲက ပလ်က္ခဲ့ပါသည္။ သံုးရသည့္ ပစၥည္း ႏွင့္ အႏုလက္ပညာအရပ္ရပ္သြင္းထားအပ္သည့္ အရာျခင္းျခင္း ေၾကာင့္ထို႔အျပီး ျဖစ္ရွိခဲ့သမွ် ပစၥညး္ အလွတို႔ကလည္း အလြန္အဖိုးတန္ ရတနာတခုလိုျဖစ္၍ မွန္စီေရႊခ်ယြန္းထည္ ဟူသမွ်မွာ စရိတ္စကၾကီးလွသည္။ 
(စ)မွန္ဖရား
ျပကေတ့စာအဆိုက စစ္စည္စေခ်ာက္ပစၥည္းထယ္ျဖစ္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ယင္းယြနး္ပစၥည္း တို႔ကို အထူးသျဖင့္ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ား ႏွင့္ ေစတီပုထုိး တို႔အတြက္ျခယ္သပူေဇာ္ရန္ အသံုးျပဳျခင္း ေၾကာင့္ယြန္းအေျခာက္ထည္မ်ားျဖစ္လာရပါသည္။ယင္းအမည္ကိုယ္၌က ပစၥည္းထုတ္လုပ္သည့္နည္းပညာႏွင့္ သက္ဆုိင္လွသည္မဟုတ္ပါ။ သစ္သား ေခါင္းပြပစၥည္းမ်က္ႏွာျပင္ အေပၚစစ္စည္းသုတ္ဖို႔ မွာ(မံ) သည္ဟု ျမန္မာလိုဆိုၾက၍ ဖရာ့ဆိုသည္ကေတာ့ (ဘုရား) ပင္ျဖစ္သည္။ ေႏွာင္းပိုင္းအေရာက္တြင္ ဘုရားတစ္ဆူအတြက္ ေခါင္းပါစစ္ေစး သုတ္ပစၥည္း ျဖစ္လာပါေတာ့သည္။ ၀ါးေခါင္းပြႏွီး စတို႔ျဖင့္အမာခံလုပ္ထားေသာ ဗုဒၶဆင္းတု ေဘာင္ခံပစၥည္းမွာ (ႏွီး) ဟုေခၚ၍ ယင္းဘုရားတို႔ကို ႏွီးဘုရားဟုေခၚသည္။ သို႔ေသာ္ အထက္၌ေဖာ္ျပခဲ့သည့္အတုိင္း လက္ေတြ႕က်က်နညး္ပညာ နည္းပညာဆန္ဆန္မွည့္ေခၚႏိုင္သည္က စစ္စည္းအေျခာက္ခံပစၥည္းျဖစ္သည္။ စစ္စည္းအေျခာက္ခံပစၥည္းလုပ္ဖို႔မွာ လခ်ီၾကာသည့္ အလုပ္စဥ္တစ္ခုျဖစ္၍ ကုန္ထုတ္ ၁၂ ခု ရွိလ်က္ အေျခခံပစၥည္းက ေလာင္းဖုိ႔ ေအးျမၾကာသာေသာ ရာသီ ေလတျဖဴးျဖဴး ႏွင့္ျမဴးဖို႔ကလည္း လုိ၊ ဖုန္အမိႈက္သရုိက္ကင္းရာ အေျခာက္ခန္းတို႔အျပင္ တကယ္အဆင့္ျမင့္သည့္ အႏုပညာလက္ရာေျမာက္ေရး အဓိကက်ပါသည္။ ဘကာစံု ျပည့္စံုပါက ထြက္လာရသည့္ ရလဒ္မွာ ရိုးရုိးႏွင့္ မတူ အဆင့္ျမင့္တင့္တယ္လွပသည့္ ယြန္းထည္တခုျဖစ္ေပၚရရွိလာႏိုင္ပါသည္။
ေအာက္တြင္ဆက္ေဖာ္ျပထားသည့္အတုိင္း ကုန္ထုတ္အလုပ္စဥ္တခုလံုးမွာ စစ္စည္းစုေဆာင္းရာမွ စရာပါမည္။ စစ္စည္း ျပဳလုပ္နည္းမွာ သန္႔စင္၍ ေရဖယ္ရွားျပီးသား (ရပ္စ္၀ါနီစီဖီရာ) ေခၚ အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ သာအေတြ႔မ်ားသည္။ အေစးထြက္ခ်ဳံပင္တမ်ိဳးမွာ အေစးမ်ား ျဖင့္လုပ္ယူရပါသည္။ယင္းသည္ သာ အာရွႏိုင္ငံတို႔တြင္ ယြန္းလက္ရာတို႔ကို အစဥ္အလာထားလုပ္ခဲ့ၾကေသာ အေျခခံပစၥည္း ျဖစ္ပါသည္။ ေသရည္တမ်ိဳးျဖစ္သည့္ ရွယ္လက္ဆိုသည့္ ပစၥည္းမွာ ဥေရာပ ႏွင့္ အေမရိကတိုက္တို႔၌ အလားတူ ယြန္းထည္းတို႔အတြက္ အစဥ္အလာထားသံုးစြဲၾကသည္မွာ (လက္စီဖာလက္ကာ ေခၚ အေၾကးခြံ ပါသည့္ပိုးေကာင္ငယ္မ်ားထြက္သည့္ အရည္အေစးတို႔မွာ ထုတ္ယူႏိုင္ရာျဖစ္ပါသည္။) ပထမအဆင့္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေကာ္ပတ္ပင္မွ ျခစ္၍ အေစးထုတ္သလို အလား တူနည္းႏွင့္ အပင္မွ ရယူရပါသည္။ စစ္စည္းပင္ သည္ ရုကၡေဗဒအေခၚ (မွလာႏိုရိုဆာ ယူစီတာတစ္ဆီမ) ရွမ္းျပည္တလႊားအရိုင္းအေပါက္မ်ား သို႔မဟုတ္ စိုက္ပ်ိဳးထားပင္တို႔မွ ရယူရပါသည္။ ေစးထန္းထန္းအညိဳမဲ အေရာင္ထြက္လာသည့္ အေစးတို႔မွာ ေလႏွင့္ေတြ႔သည္ႏွင့္ ပိုခဲ၍ ခဲလာသည့္ သေဘာရွိသည္။
ေနာက္ ၀ါး ေခါင္းပြ သို႔မဟုတ္ ႏွီး၀တၱဳခပ္ေပါ့ေပါ့ တို႔အေပၚ ျမင္းေမႊးသို႔မဟုတ္ ဗူေဗါင္းမ်ားသည့္ ပိုစားထားသလုိ ခပ္ပြပြသစ္ပစၥည္းတို႔ ျဖင့္ အထူးအျဖင့္ လုပ္ၾကပါသည္။ ပဓာန ပစၥည္း ၂ ခုအနက္ ဒုတိယပစၥည္းက အဆင့္ျမင့္ရသည္ ထို႔ေၾကာင့္ စရိတ္စကၾကီးသည္။ ပထမ ပစၥည္းက အဆင့္နိမ့္၍ရ၏။(အေၾကာင္း က ေပါေပါ ရႏိုင္သည့္အျပင္ သိပ္လည္း ေကာင္းဖို႔မလို ကိုင္တြယ္ရလည္း လြယ္ကူသည္။) ထိုႏွစ္မ်ိဳး ေပါင္းလုပ္ရသည့္ အရာ၀တၱဳပစၥည္္းအစုစုမွာ သိပ္မၾကီးလွသည့္ ေစ်းႏွင့္ ရႏိုင္လာသည္။ ျပီးေျမာက္ျပီဆိုလွ်င္ အျမဳေတအမာခံ အထည္ၾကမ္းကို စစ္စည္း ႏွင့္ ရႊံေစး ခပ္က်ဲက်ဲေရာ စပ္ထားသမွ်ျဖင့္ သုတ္လိမ္းရသည္။
ေနာက္ယင္း ပထမအေခ်ာအဆင့္ထည္ကိုေလ၀င္ထြက္ေကာင္းေျခာက္ေသြ႕ေသာ္လည္း ေအးျမရသည့္ အခန္းတြင္တျဖည္းျဖည္း ေသြ႕ေျခာက္သြားေအာင္ ၃ ရက္မွ ၄ ရက္ ထိအေျခာက္လွန္းရပါသည္။ ေအာက္ပါကုန္ထုတ္အလုပ္စဥ္တြင္ အထည္ပစၥည္းကို စစ္စည္းႏွင့္ ျပာထပ္ေရာခါ သုတ္ရျပန္သည္။အျခားအေထာက္အကူပစၥည္းတို႔ မွာအထည္ကို ေကာင္းမေကာင္း အဆင့္မီွမမွီ သတ္မွတ္ေပးမည့္ အေရးပါရာတို႔ျဖစ္ပါသည္။ အရာ၀တၱဳ၏မ်က္ႏွာ၌ အႏွံ႔ ေခ်ာမြတ္ေအာင္သရသည္မွာ အထည္ေျခာက္ျပိးမွျဖစ္ရ၍ သို႔ကလို ေခ်ာကိုင္ေဆးသုတ္သလိုသုတ္ရျခင္းမွာ အထပ္ထပ္အၾကိမ္ၾကိမ္ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔မွသာ အေသးအဖဲြဆံုးပံုမမွန္သမွ် ေျပေပ်ာက္သြားဖို႔ျဖစ္ပါသည္။ ယခုဆိုလွ်င္ အထည္မွာ အပ၌ အမည္းအထဲ၌ လညး္ နည္းတူျဖစ္ေနပါျပီ။ ထိုစဥ္ေဆးသြင္းဖို႔ ထြင္းမလား ေရႊေရးခ်မလား ပန္းတို႔ျခယ္သအလွဆင္မလား ေဘာ္ၾကယ္အစ ဖလာန္မွန္သလင္း စတို႔ျဖန္႔က်က္မလား သို႔မဟုတ္ ယင္းတို႔အနက္တမ်ိဳးထက္ ၂ မ်ိဳး ၃ မ်ိဳး စပ္၍ျပဳလုပ္မည္လား စသည့္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ခ်မွတ္ၾကျမဲျဖစ္သည္။
 
ယြန္းထည္ ျပဳလုပ္ပံု
 
အတြင္းသားမ်ားျပဳလုပ္ပံု
ျမန္မာျပည္တြင္ ပထမဆံုး ယြန္းထည္လုပ္ငန္းကို ၁၂-၁၃ ရာစုေလာက္တြင္ စတင္ထြန္းကားခဲ႔သည္ဟု ယူဆရေလသည္။ ေရွးအက်ဆံုး ယြန္းထည္မ်ားကို ၁၃ ရာစုတြင္တည္ထားခဲ႔ေသာ မဂၤလာေစတီ တြင္တူးေဖာ္ရရွိခဲ႔ပါသည္။ ပုဂံသည္ ယြန္းထည္ႏွင္႔ပတ္သတ္၍ နာမည္ၾကီးပင္ျဖစ္ေလသည္။ ခ်င္းျပည္နယ္မွ လာေသာ၀ါးမ်ားကို ပုဂံသို႔ ေလွမ်ားျဖင္႔သယ္ယူၾကျပီး ယြန္းထည္ အတြင္းသားမ်ားကို ျပဳလုပ္ၾကေလသည္။ ၀ါးကို ခြာ၍ေခ်ာမြတ္ေအာင္ျပဳလုပ္ျပီး အလိုရွိရာ အိုး၊ ခြက္၊ ပန္းကန္၊ ပန္းအိုး၊ ေသတၱာ စသည္တို႔ရရွိေအာင္ ပံုၾကမ္းေဖာ္ၾကရေလသည္။ အမ်ားအားျဖင္႔ ျပဳလုပ္တတ္ၾကသည္မွာ ကြမ္းအစ္ပံု ျဖစ္ပါသည္။ ၀ါးစိတ္သူက ၀ါးမ်ားကို ပံုစံတက် ခြဲေပးရေလသည္။ တခ်ိဳ ေနရာမ်ားတြင္မူ ျမင္းအျမီးကို ပင္သံုး၍ ဂရုတစိုက္ ခြဲရေလသည္။
ယြန္းသြင္းျခင္း
ပထမဆံုးယြန္းထည္မျပဳလုပ္မီ အတြင္းခံ၀ါးကို ယြန္းႏွင္႔ ျပာမ်ားေရာစပ္ထားေသာ ပလာစတာတစ္မ်ိဳးႏွင္႔ သရိုးကိုင္ရေလသည္။ ထုိလုပ္ငန္းစဥ္ကို မ်ားေသာအားျဖင္႔ လက္သက္သက္ကိုသာ အသံုးျပဳ၍လုပ္မွ ရေလသည္။ အေကာင္းဆံုးယြန္းထည္ကို ရရွိရန္ အတြင္းခံအလႊာကို ၇ လႊာခန္႔အထိ ျပဳလုပ္ရေလသည္။ ယြန္းထည္၏ ေကာင္းျခင္းဂုဏ္အင္ကို ယြန္းအလႊာမ်ားႏွင္႔ သတ္မွတ္ပါသည္။ ထိုအလႊာမ်ားကို ေခ်ာေမြ ႔ ေစရန္ႏွင္႔ ျမဲျမံေစရန္အတြက္ လက္မ်ားႏွင္႔ ေသခ်ာစြာ စပ္ဆက္ရပါသည္။ မ်ားေသာအားျဖင္႔ ထိုအဆင္႔ကို လုပ္ကိုင္သူမ်ားမွာ နည္းလမ္းကို ေဆြစဥ္မ်ိဳးဆက္လက္ခံလာသူမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အတူ ယြန္းထည္ လုပ္ငန္းကို လုပ္ကိုင္သူမ်ားမွာလည္း မိရိုးဖလာ လုပ္ငန္းကုိ လုပ္ကိုင္ၾကသူမ်ားျဖစ္ပါသည္။
အေျခာက္ခံျခင္း
၀ါးမ်ားကို ယြန္းႏွင္႔ မံျပီးေသာအခါ စိုထိုင္းေသာ အေမွာင္ခန္းထဲတြင္ အေျခာက္ခံေပးရပါသည္။ အေျခာက္ခံရခ်ိန္မွာ ခန္႔မွန္းေခ် တစ္ပတ္နီးပါးအထိ ၾကာျမင္႔ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ယြန္းထည္ေကာင္းမ်ား၏ အရည္အေသြးမွာ ယြန္းထည္မ်ားကို ထုတ္လုပ္သူႏွင္႔ ထားရွိေသာေနရာ၊ သိမ္းဆည္းတတ္ပံုႏွင္႔ လိုအပ္ေသာ အရာမ်ားကို တိတိက်က် ျဖည္႔ဆည္းေပးႏိုင္မႈအေပၚတြင္ မ်ားစြာမူတည္ေနေလသည္။ စိုထိုင္းမႈမွာ မတိက် မလံုေလာက္ပါက ယြန္းထည္ေကာင္းေကာင္းထြက္လာမည္ မဟုတ္ပါ။
ေဆးေၾကာျခင္း
အေျခာက္ခံျပီးေသာအခါ ယြန္းထည္မ်ားကုိ ေရျဖင္႔ ဂရုတစိုက္ ေဆးေၾကာေပးရကာ လိုအပ္ပါက ေကာ္ပတ္ပါစားေပးရေလသည္။ ယခုအဆင္႔သည္ ယြန္းထည္၏ အရည္အေသြးအတြက္ အလြန္ အေရးပါေသာ အဆင္႔ျဖစ္ပါသည္။ ေကာ္ပတ္စားျခင္းကို ရိုးရိုးေကာ္ပတ္ႏွင္႔စားရျခင္းမဟုတ္ပါ။ ကၽြန္းသစ္ကို မီးဖုတ္ျပီးရလာေသာ မီးေသြးခဲျဖင္႔ ေကာ္ပတ္စားရျခင္းျဖစ္ေလသည္။ 

အေရာင္တင္ျခင္း
ပထမဆံုးအေျခာက္ခံျပီး ေသခ်ာစြာ ေကာ္ပတ္စား၊ ေရေဆးျပီးေသာ ယြန္းထည္မ်ားသည္ တစ္လႊာျပီး တစ္လႊာ ၇ လႊာျပည္႔သည္ အထိ အဆင္႔ဆင္႔ ျပန္လည္ျပဳလုပ္ေပးရေလသည္။ ထိုသို႔ တစ္လႊာျပီးတစ္လႊာ လည္ပတ္ခ်ိန္တြင္ ျပာႏွင္႔ အမဲရိုးကို ေရာထားေသာ အမႈံမ်ားႏွင္႔ ပြတ္ေပးရေလသည္။ အလႊာသစ္တစ္လႊာျပီးတိုင္း လက္ရာမ်ားထင္က်န္ေနျခင္းကို အလြယ္တကူ ပ်က္သြားေစျပီး အေရာင္မွာလည္းေတာက္လာေလသည္။
ယြန္းလႊာ ၇လႊာ
ထို႔ေၾကာင္႔ ယြန္းထည္ ျဖစ္လာဖို႔ အၾကိမ္ၾကိမ္အခါအခါ အေျခာက္ခံ အေရာင္တင္ရေလသည္။ တစ္ၾကိမ္ႏွင္႔တစ္ၾကိမ္တြင္ ယြန္းတစ္လႊာျပီးတစ္လႊာ တိုးလာေလသည္။ ထို႔ေနာက္ ေနာက္ဆံုးယြန္းလႊာကို ေဆးေရာင္ျခယ္ေတာ႔ေလသည္။ အေရာင္မ်ားမွာ မ်ားေသာအားျဖင္႔ အနီ၊ အစိမ္း၊ ႏွင္႔ အ၀ါတို႔ျဖစ္ပါသည္။ ထိုေဆးေရာင္မ်ားကို ျပဒါးမ်ားႏွင္႔ေရာ၍ ယြန္းထည္မ်ားကို ဆိုးေပးရေလသည္။ ၄င္းကိုမူ ဟသၤာျပဒါးဟု ေခၚၾကေလသည္။ ေနာက္ဆံုး ၇ ၾကိမ္ (သို႕) ၈ ၾကိမ္ အေျခာက္ခံျပီးေသာအခါ ယြန္းထည္ကို ကၽြန္းသစ္၏ ျပာမ်ားႏွင္႔ ပြတ္ေပးရျပန္ေလသည္။ ထို႔ေနာက္ ေသခ်ာစြာ ဂရုတစိုက္ေဆးေၾကာျပီး အေခ်ာကိုင္ေလေတာ႔သည္။
အေခ်ာသတ္ျခင္း
ပံုၾကမ္းေျမာင္းေဖာ္ျခင္းကို လက္ခ်ည္းသက္သက္ျဖင္႔ ပံုစံမရွိပဲ အာရံုအရ စုတ္တံႏွင္႔ ဓားပါးေလးမ်ားကိုသံုး၍ လက္တန္းဆြဲၾကရေလသည္။ ယြန္းထည္မ်ားသည္ မေျပာင္းလဲႏိုင္ေပ။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာသည္အထိ အလွမပ်က္ အသစ္အတိုင္းတည္ရွိၾကေလသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ယြန္းထည္မ်ားကို အေသးအမႊားေလးမ်ားသာမက ဘီဒီု၊ ေၾကာင္အိမ္၊ စားပြဲ၊ ထိုင္ခံု၊ စသည္႔ အိမ္ေထာင္ပရိေဘာဂႏွင္႔ အလွဆင္ပစၥည္းမ်ား အျဖစ္လည္း ေဆးေရာင္စံုမ်ား ျဖင္႔လွပစြာ ျခယ္မႈန္း ျပဳလုပ္ၾကပါသည္။


ပန္းပဲ



သံံ၊ သတၱဳတုိ႔ကုိမီးအပူရွိန္ျဖင့္ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေစကာ လုိရာပုံရရန္ ပုံသြင္းထုရုိက္ရေသာ လုပ္ငန္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့သမုိင္းတေလွ်ာက္တြင္ ပန္းပဲလုပ္ငန္းသည္ အေရးၾကီးေသာ အခန္းက႑မွပါ၀င္ခဲ့သည္။ ျမန္မာဘုရင္မ်ား၊ စစ္သူၾကီးမ်ား၊ စစ္သားမ်ား ကုိင္ေဆာင္ရန္ ဓါး၊ လွံ၊ လက္နက္မ်ား ထုတ္ေပးခဲ့ရသည့္ အတတ္ပညာ လုပ္ငန္းျဖစ္သည္။
ျမန္မာ့ ပန္းပဲ
ျမန္မာရာဇ၀င္တြင္ တေကာင္းေခတ္ကတည္းက ပန္းပဲပညာျဖင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမႈမ်ား ရွိႏွင့္ေနၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္း ပန္းပဲေမာင္တင့္တယ္(အိမ္တြင္းမဟာဂီရိနတ္) အေၾကာင္း အရ အေထာက္အထား ရွိခဲ့ဘူးသည္။ ပန္းပဲေမာင္တင့္တယ္၏ ဖခင္မွာ ပန္းပဲ ဦးတင့္ေတာ္ ျဖစ္သည္ဟု ပါရွိသည္။

ပန္းခ်ီ


 
ေဆးျခယ္ျခင္း (Painting) ဆိုသည္မွာ မ်က္ႏွာျပင္တစ္ခုခု (စကၠဴ၊ ကင္းဗတ္စ၊ သစ္သား၊ မွန္) ေပၚတြင္ အေရာင္ျဖင့္ အသက္သြင္းျခင္းဟု ေယဘုယ် ဆိုႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ အႏုပညာဥာဥ္ျဖင့္ဆိုရလွ်င္ ပန္းခ်ီေရးျခင္းဟု သတ္မွတ္ရမည္ျဖစ္ျပီး ပံုတူဆြဲယူျခင္း၊ ပံုဖြဲ႔ယူျခင္း (Composition) မ်ားကို အႏုပညာရွင္၏ အယူအဆအလိုက္ ဖန္တီးမည္ ျဖစ္သည္။
ပန္းခ်ီေရးျခင္းသည္ ျပင္ပေလာက၌ ရွိေနသည္မ်ားကို ျပန္လည္ သရုပ္ေဖာ္ အသက္သြင္းျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ပန္းခ်ီပံုသ႑န္ျဖင့္ ျပန္လည္တင္ျပရာတြင္ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိႏိုင္ပါသည္။ ျမန္မာ့ေရွးရိုး တစ္ေၾကာင္းေရးပန္းခ်ီ မွသည္ ယခုေခတ္ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ အထိျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ျမန္မာပန္းခ်ီတြင္ အေျချပဳ လႊမ္းမိုးခဲ့သည္မွာ ဗုဒၶဝင္ဆိုင္ရာမ်ားႏွင့္မင္းခမ္းမင္းနား မွတ္တမ္းတင္ခ်က္မ်ားအျပင္ ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ ပံုတူေရးဆြဲျခင္းမ်ားျဖစ္ပါသည္။

ျခံဳငံုေဖာ္ျပခ်က္
ပန္းခ်ီေရးဆြဲရာတြင္ အေရာင္ ႏွင့္ တုန္း (Tone) ဟုေခၚသည့္ အလင္းအေမွာင္ေရာင္မ်ား ခြဲျခား အသံုးျပဳမႈ၊ အသံုးခ်ကစားႏိုင္မႈမွာ အေရးပါသည္။ ပန္းခ်ီေက်ာ္မ်ားတြင္ သူတို႔၏“ဟန္”ဟု ဆိုရမည့္ အေရာင္အသံုးျပဳမႈမ်ားရွိသည္။ ပန္းခ်ီေရးဆြဲမႈတြင္ သီဝရီသေဘာအလိုက္ မ်ားစြာကြဲျပားမႈရွိသည္။ က်ဴဘစ္ဆင္၊ အင္ပရက္ရွင္၊ ပို႔စ္ အင္ပရက္ရွင္၊ အိပ္က္စ္ပရက္ရွင္၊ ဒါဒါရီဇင္ စသည္ျဖင့္။
ေမာ္ဒန္ (Modern) ႏွင့္ ေခတ္ျပိဳင္ ပန္းခ်ီ (Contemporary Art) မ်ားသည္ ေရွးရိုးအယူမ်ားမွ သိသိသာသာခြဲထြက္လာၾကသည္။
 
ပန္းခ်ီသမိုင္း
ေရွးအက်ဆံုးပန္းခ်ီရုပ္ပံုကို ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ Grotte Chauvet မွာ ေတြ႕ရသည္။ သမိုင္းပညာရွင္မ်ား၏ အဆိုအရ ႏွစ္ေပါင္း ၃၂,၀၀၀ သက္တမ္းရွိျပဟုဆိုပါသည္။ ဂူနံရံေပၚတြင္ ေျမေစးတစ္မ်ိဳးကို သံုးျပီးေရးထားတာျဖစ္ျပီး ရုပ္ပံုကားခ်ပ္ထဲတြင္ ျမင္း၊ ၾကံ့၊ ျခေသၤ့၊ ကြ်ဲ၊ ကမာၻဦးဆင္ၾကီးေတြႏွင့္ လူပံမ်ားပါျပီး အမ်ားအားျဖင့္ အမဲလိုက္ေနၾကသည္ကို မွတ္တမ္းတင္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ ျပင္သစ္မွာကဲ့သို႔ ဂူနံရံေဆးေရးပန္းခ်ီမ်ားကို စပိန္၊ ေပၚတူဂီ၊ တရုတ္၊ ၾသစေၾတးလ် ႏွင့္ အိႏၵိယတို႔တြင္လည္း ရွိၾကသည္။
အေနာက္တိုင္းတြင္ ဆီေဆး၊ ေရေဆး အသံုးျပဳျပီး ပန္းခ်ီေရးဆြဲမႈအတတ္သည္ အသံုးလည္းမ်ား၊ အလြန္လည္း ထြန္းကားလွသည္။ အေရွ႕တိုင္းမွာတြင္မူ မွင္ကို အားျပဳေရးဆြဲျပီးမွ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္လာသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တစ္ေၾကာင္းေရးပန္းခ်ီ၊ ပရပိုက္ပန္းခ်ီ၊ ယြန္းပန္းခ်ီ စသည္ျဖင့္ ျဖစ္ပါသည္။
ရသသေဘာႏွင့္ ပန္းခ်ီသီအိုရီ
အႏုရသ (Aesthetics) ဆိုသည္မွာ “အလွတရားကို စနစ္တက် ပံုေဖာ္တင္ျပမႈ” (Science of Beauty) ျဖစ္သည္။ ၁၈ ရာစုနဲ႔ ၁၉ ရာစုေလာက္တြင္ ဒႆနပညာရွင္ ကန္႔တ္ (Kant) ႏွင့္ ေဟဂယ္ (Hegel) တို႔က အထူးတလည္ ေဆြးေႏြး တင္ျပခဲ့ၾကသည္။ ေရွးရိုးဂႏၴဝင္ဒႆနသမားၾကီးမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ပေလတို ႏွင့္ အရစၥတိုတယ္ တို႔က အႏုပညာႏွင့္ ပန္းခ်ီအေပၚ ဖြင့္ဆိုခဲ့ၾကျခင္းမ်ား ရွိပါသည္။ ပေလတိုကမူ ပန္းခ်ီဆရာမ်ားကိုေရာ၊ ပန္းပုဆရာမ်ာကိုပါ သူ၏ အေတြးအေခၚတင္ျပခ်က္မ်ားထဲတြင္ အေကာင္းမေျပာခဲ့ေခ်။ ပန္းခ်ီသည္ ပကတိတရား (Truth) ကို မထင္ဟပ္ႏိုင္၊ အမွန္တရားကို တုပရံုမွ် (ေလာက ေတြ႕သိတတ္မႈကို အရိပ္ထင္ရံုမွ်) သာဟု ဆိုခဲ့သည္။ ပံုသြင္းအတတ္၊ ဖိနပ္ခ်ဳပ္အတတ္ႏွင့္ သံပံုသြန္းတဲ့ အတတ္သာသာပဲဟုလည္း ေျပာပါေသးသည္။ ေျပာရမည္ဆိုလ်င္လည္း ေရွးေခတ္ဂရိပန္းခ်ီမ်ားသည္ လီယိုနာဒို ဒါဗင္စီတို႔ ေခတ္ဘက္ပိုင္းကကဲ့သို႔ သဘာဝက်က် ေရးျပႏိုင္ျခင္းေတာ့ မရွိေသးပါ။ လီယိုနာဒို ဒါဗင္ခ်ီကမူ တမ်ိဳးယူဆပါသည္။ "Pittura est cousa mentale" ဟုဆို၏။ အဂၤလိပ္လို "painting is a thing of the mind"ျဖစ္သည္။ “ပန္းခ်ီေရးတာဟာ စိတ္အလုပ္ပါ၊ နာမ္ခံစားမႈနဲ႔ သြားတာပါ”ဟု ဆိုသည္။ ဒႆနပညာရွင္ ကန္႔တ္က အလွတရား (Beauty) ႏွင့္ သိမ္ေမြ႔နက္နဲမႈ (Sublime) ကို ထပ္ျပီး ခြဲျခားပါေသးသည္။ Sublime ကို အသားေပးခဲ့ေသာ္လည္း ကန္႔တ္က ပန္းခ်ီကို ညႊန္းဆိုခဲ့သည္ မဟုတ္ပါ။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ပန္းခ်ီဆရာမ်ားျဖစ္ေသာ တာနာ (Turner) ႏွင့္ ကပ္စပါ ေဒးဗစ္ ဖရက္ဒရစ္ (Caspar David Friedrich) တို႔က Sublime အယူကို ပန္းခ်ီတြင္ ရည္ညႊန္း သံုးစြဲလာခဲ့သည္။
ေဟဂယ္က “အလွတရား”ကို အားလံုးအလိုက် ေရေရရာရာမဖြင့္ဆိုႏိုင္ဟူ၍ အသိအမွတ္ျပဳခဲ့သည္။ ရသဆိုင္ရာ သူ၏အက္ေဆးထဲတြင္ လူ၏ အႏုသယစိတ္ကို အႏိုးထႏိုင္ဆံုးအျဖစ္ ပန္းခ်ီကို ကဗ်ာ၊ ဂီတတို႔ႏွင့္ ယွဥ္တြဲေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ပန္းခ်ီကို သီဝရီသေဘာဖြင့္ဆိုၾကသည့္ ပန္းခ်ီဆရာမ်ားထဲတြင္ ကန္ဒင္စကီ (kandinsky) ႏွင့္ ေပါကလီး (Paul Klee) တုိ႔ ပါဝင္သည္။ ကန္ဒန္စကီက သူ၏ အက္ေဆးထဲတြင္ “ပန္းခ်ီဟာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တန္ဖိုး (spiritual value) ေတြပါတယ္”ဟု ေရးခဲ့သည္။ “အဓိကအေရာင္ေတြဟာ ခံစားမႈနဲ႔ ထင္ျမင္ယူဆမႈကို ႏိုးထေစတယ္”ဟု ဂိုေထး (Goethe) ႏွင့္ အျခားစာေရးဆရာမ်ားနည္းတူ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
ပံုရုပ္တုကို ေလ့လာအဓိပၸာယ္ေဖာ္ေသာပညာရပ္ (Iconography) အေနႏွင့္လည္း ပန္းခ်ီကားတြင္ ပါဝင္သည္မ်ားကို ေလ့လာၾကပါေသးသည္။ အာဝင္ ပါေနာ့ဖ္စကီ (Erwin Panofsky) ႏွင့္ အျခားေသာ ပန္းခ်ီသမိုင္းပညာရွင္မ်ားသည္ ပထမအဆင့္တြင္ ပန္းခ်ီကား၌ ေဖာ္ျပလိုေသာ ပါဝင္ဖြဲ႔စည္းမႈ၊ ထို႔ေနာက္ ၾကည့္ရႈခံစားသူ၏ နားလည္ခံယူမႈႏွင့္ ထိုသူတို႔၏ က်ယ္ျပန္႔ေသာ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘာသာေရး၊ လူမႈ အဓိပၸာယ္မ်ားကို သံုးသပ္စိစစ္ၾကပါသည္။
၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ပါရီျမိဳ႕သား ပန္းခ်ီဆရာ ေမာရိုက္စ္ ဒင္းနစ္ (Maurice Denis) က ထင္ရွားလွေသာ အဆိုျပဳခ်က္တစ္ခုကို တင္ျပလာပါသည္။ “စစ္ျမင္း၊ ကိုယ္လံုးတီးမိန္းမ၊ ဇာတ္ကြက္သရုပ္ေဖာ္၊ ဘာပံုေတြပဲျဖစ္ျဖစ္ ပန္းခ်ီကားဆိုတာ အဓိက,ကေတာ့ မ်က္ႏွာျပင္ျပားျပားေပၚမွာ အေရာင္ေတြကို စနစ္တက်စုစည္းထားတာပဲျဖစ္တယ္ ဆိုတာ မေမ့ပါနဲ႔”ဟုဆိုသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ က်ဴဗစ္ဆင္စသည့္ ပန္းခ်ီနိႆယမ်ား ဖြံ႔ျဖိဳးလာခဲ့ျပီး ေရွးယခင္က အဓိကျဖစ္ခဲ့သည့္ ျပင္ပကမာၻႏွင့္ သဘာဝကို လိုက္လံ ထင္ဟပ္ေနရသည္ဆိုျခင္းထက္ ပန္းခ်ီသည္ ပန္းခ်ီပဲဆိုသည့္ အယူအဆဘက္သို႔ ေရြ႕ေလ်ာလာပါသည္။ မၾကာေသးမီက ပန္းခ်ီႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အေတြးအေခၚမ်ားကို ေရးခဲ့သူမွာ ပန္းခ်ီဆရာ၊ စာေရးဆရာ ဂ်ဴလီယန္ ဘဲလ္ (Julian Bell) ျဖစ္သည္။ “ပန္းခ်ီဆိုတာ ဘာလဲ” (What is Painting?) ဆိုသည့္ သူ၏ စာအုပ္ထဲတြင္ ဘဲလ္က သမိုင္းတေလ်ာက္ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈတြင္ ပန္းခ်ီသည္ ခံစားခ်က္ႏွင့္ ဒႆနကိုေဖာ္ျပသည္ဟု ခံယူထားပါသည္။ “In Mirror of the World” တြင္ ဘဲလ္က “A work of art seeks to hold your attention and keep it fixed: a history of art urges it onwards, bulldozing a highway through the homes of the imagination.” ဟု ေရးခဲ့သည္။ “ပန္းခ်ီလက္ရာဟာ အာရံုကိုဖမ္းစားဖို႔နဲ႔ နစ္ေမ်ာေနေစဖို႔ပါ။ ပန္းခ်ီသမိုင္းက ဒီလိုဆက္သြားဖို႔ ညႊန္းေနပါတယ္။ မွန္းဆျမင္ေယာင္ျခင္းဆိုတဲ့ ေနရာအိမ္ေတြအထိ အေဝးေျပးလမ္းမၾကီး ေဖာက္သြားဖို႔ပါပဲ”ဟု။
ပန္းခ်ီၾကားခံသံုး ပစၥည္းမ်ား
- အခရစ္လစ္(Acrylic) ေခၚ ဆီ၊ ေရ ႏွစ္မ်ိဳးသံုးေဆး
- ဖေယာင္း (Encaustic - wax)
- မွင္ (Ink)
- ဆီေဆး (Oil)
- ေရႏွင့္ ေရာသံုးႏိုင္ေသာ ဆီေဆး (Water miscible oil paints)
- ဖေယာင္ေျခာက္ (Dry Pastel)
- ဖေယာင္းစို (Oil Pastel)
- မႈတ္ေဆး (Spray)
- ေရေဆး (Water Color)
ျမန္မာျပည္တြင္ ေခတ္စားေသာ ပန္းခ်ီေရးနည္း နိႆယမ်ား
- စိတၱဇပန္းခ်ီ (Abstract)
- စိတၱဇအိပ္က္စ္ပရက္ရွင္ (Abstract Expression)
- ဒစ္ဂ်စ္တယ္ပန္းခ်ီ (Digital Art)
- ေခတ္ျပိဳင္ပန္းခ်ီ (Contemporary Art)
- ပါတိတ္ပန္းခ်ီ ( Art)
- (Graffiti Art)
- က်ဴဘစ္ဆင္ (Cubism)
- အိပ္က္စ္ပရက္ရွင္ဝါဒ (Expressionism)
- အင္ပရက္ရွင္ဝါဒ (Impressionism)
- ေမာ္ဒန္ (Modern Art)
- ပို႕စ္ေမာ္ဒန္ (Post Modern)
- သရုပ္မွန္ (Realism)
ျမန္မာပန္းခ်ီျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈ
ျမန္မာပန္းခ်ီ တြင္ ၾကည့္ပါ။
ပန္းတိမ္



ပန္းတိမ္သည္ အဖိုးတန္ေသာ ေရႊ၊ ေငြႏွင္႕ သတၱဳစသည္တို႕ျဖင္႕ လူတို႕၏ လက္၀တ္ရတနာ၊ အသံုးအေဆာင္ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႕ကို သီးသန္႕ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ေက်ာက္မ်က္မ်ိဳးစံု တို႕ျဖင္႕ တြဲဖက္၍ ျပဳလုပ္ေသာ အတတ္ပညာျဖစ္သည္။

ပန္းေတာ့



ဂူ၊ ဘုရားမ်ား အ၀င္ေပါက္အေပၚရွိ မုခ္တကဲတြင္ အဂၤေတပညာျဖင့္ ပန္းခတ္၊ ပန္းလက္ ရုပ္ၾကြ၊ ရုပ္လုံးအမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ပုံသ႑န္ သက္ရွိသက္မဲ့ အရုပ္မ်ား ျပဳလုပ္ပူေဇာ္ထားျခင္း ကုိ ပန္းေတာ့ပညာ ဟုေခၚသည္။ ဗိႆႏုိး၊ သေရေခတၱရာေခတ္ကပင္ ပန္းေတာ့လက္ရာ ပညာမ်ားကုိ ေတြ႕ ရွိႏုိင္ပါသည္။
 

ပန္းရံ


 
ပ်ဴေခတ္မတုိင္မီကပင္ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ပညာရပ္ျဖစ္သည္။ အေဆာက္အဦးမ်ား ေဆာက္ရာတြင္ အေျခခံျဖစ္ေသာ အုတ္မ်ားကုိ အဂၤေတျဖင့္ တြဲကပ္ေစေသာ ပညာရပ္ျဖစ္သည္။ ပန္းရန္ပညာမရွိပါက အုတ္အေဆာက္အဦးမ်ား ျဖစ္မလာႏုိင္ပါ။ ပုဂံဘုရားမ်ားကုိ ေလ့လာျခင္းျဖင့္ ျမန္မာတုိ႔၏ ပန္းရန္ပညာကုိ သိရွိႏုိင္ပါသည္။